Trochę historii
O początkach zorganizowanej szkoły powszechnej w Gminie Stare Miasto wiadomo niewiele ze względu na brak źródłowych materiałów w tym zakresie. Wiadomo, że pierwsze szkółki parafialne w gminie zostały zorganizowane w Starym Mieście i Liścu Wielkim. Należy przypuszczać, że w późniejszym okresie powstała szkółka elementarna również w Modle Królewskiej. Rok 1913 był dla Gminy Stare Miasto rokiem wielkiej twórczości.
W tym roku rozpoczęto budowę siedmiu nowych szkół: w Modle Królewskiej, Ruminie, Główiewie, Krągoli, Wilkowie, Barczygłowie i Żdżarach.
Pieniądze na budowę pochodziły od rządu rosyjskiego, gminy i od mieszkańców, którzy opodatkowali się specjalnym podatkiem budowlanym. Wybrano komitet budowlany. Wczesną wiosną sprowadzono materiały i rozpoczęto budowę, a w końcu maja 1913 roku siedem szkół stanęło pod dachem.
Były to szkółki maleńkie, które posiadały tylko dwie izby lekcyjne i mieszkanko dla nauczyciela.
W nowych obiektach rozpoczęto naukę w roku szkolnym 1913/1914. Szkoła powszechna w Żdżarach była szkołą czteroklasową prowadzoną przez polskiego nauczyciela Stefana Brzezińskiego w latach 1913-1917.
Przełomem w szkolnictwie był rok 1914/1915. Nauczyciele samorzutnie wprowadzali do szkół język polski i z niecierpliwością oczekiwali wyzwolenia, które nadeszło jesienią 1918 roku.
W latach 1917-1920 w szkole pracowała pani Miniszewska, a w latach 1920-1923 pan Augustiański. Od września 1923 roku szkoła była nieczynna ze względu na brak nauczyciela.
Szkolnictwo podstawowe na początku drugiej Rzeczypospolitej, odziedziczone po trzech zaborach, przedstawiało bardzo zróżnicowany obraz. Powszechne nauczanie dzieci w wieku szkolnym przeprowadzone było jedynie na obszarze byłego zaboru pruskiego i austriackiego. Natomiast na terenie byłego zaboru rosyjskiego w niepełnym zakresie.
Przed władzami oświatowymi kraju stanęło niezwykle trudne zadanie do wykonania: odbudowanie zniszczonych obiektów szkolnych, budowanie nowych szkół, doprowadzenie do jednolitego systemu szkolnego, zapełnienie luk w kadrze nauczycielskiej i wykształcenie nowych sił nauczycielskich.
Kierownikiem szkoły powszechnej w Żdżarach w latach 1924-1939 był pan Kazimierz Zendlewicz. Otwarto klasę piątą, zatrudniono nowe nauczycielki. W klasach I-IV uczyło się wówczas 84 uczniów. Niedługo się jednak cieszono wolnością. 1 września 1939 roku Niemcy napadły na Polskę, a już 19 września na terenie gminy Stare Miasto pojawiły się pierwsze patrole wojska niemieckiego. Wszystkie szkoły powszechne i średnie zostały zamknięte, nie było nauki szkolnej. Dopiero w listopadzie w 1939roku władze okupacyjne zezwoliły na otwarcie szkół powszechnych i rozpoczęcie nauki. Nie wszyscy nauczyciele dopuszczeni zostali do nauczania w szkołach. Musieli być „zweryfikowani” przez niemieckie władze policyjne. Nauka odbywała się w języku polskim, jednak wprowadzono nauczanie języka niemieckiego w wymiarze dwóch godzin tygodniowo jako przedmiot obowiązkowy. W Żdżarach uczyła wówczas pani Stypulanka.
Od lutego 1940roku zamknięto wszystkie szkoły polskie. Nauczaniem objęto tylko dzieci niemieckie. Kierownik szkoły pan Kazimierz Zendlewicz wraz z rodziną został wysiedlony do Bochni Na swoje dawne stanowisko do Żdżar powrócił w kwietniu 1945roku i pracował nieprzerwanie do roku 1961. Do pracy z dziećmi zatrudniony został drugi nauczyciel pan Kazimierz Kozłowski.
W roku szkolnym 1945/1955 w szkole pracowało już troje nauczycieli. Zatrudniono bowiem panią Stanisławę Rutecką – nauczycielkę klas I-III, która po roku pracy przeniosła się do szkoły w Liścu Wielkim, a na jej miejsce zatrudniono panią Janinę Wojtczak.
1 września 1961roku odszedł na emeryturę kierownik szkoły pan Kazimierz Zendlewicz, z kierownictwo objął jego syn, tutejszy nauczyciel pan Jan Zendlewicz, który pełnił tę funkcję do roku 1985.
Za jego kadencji , w roku 1972 przystąpiono do generalnego remontu starego budynku. Lekcje w czasie trwania remontu odbywały się w wynajętych lokalach. Remont ukończono w listopadzie, a 1 grudnia oddano do użytku budynek z 5 izbami lekcyjnymi, biblioteką, kancelarią szkoły i korytarzem.
W latach 1985-1990 dyrektorem szkoły był pan Włodzimierz Brzęcki. Rozpoczął dobudowę sali lekcyjnej oraz kotłowni CO. Młodzież szkolna korzystała z różnych form wypoczynku. Organizowano liczne wycieczki, spotkania z ciekawymi ludźmi, imprezy szkolne.
Od 1 września 1990 roku do sierpnia 1994roku funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej w Żdżarach pełniła pani Krystyna Wąchnicka. W swojej kadencji dokończyła rozpoczętą inwestycję przez poprzednika i oddała do użytku nową salę lekcyjną, a także kotłownię CO i zmieniła system ogrzewania z piecowego na centralnego ogrzewania.
Od 1 września 1994 roku do 31 sierpnia 2021 roku dyrektorem była pani Beata Białas. Wkrótce po objęciu funkcji zorganizowała Akcję Sprzątania Świata. Wówczas Szkoła Podstawowa w Żdżarach jako pierwsza i jedyna w gminie uczestniczyła w tej akcji. W roku 1996 powstał Komitet Rozbudowy Szkoły, któremu przez wiele lat przewodniczył pan Marek Gryska. Rozbudowała trwała 11 lat. W 2007 roku oddano do użytku nowe skrzydło z trzema salami lekcyjnymi i sanitariatami. Szkoła zyskała nowoczesną pracownię multimedialną, dobrze wyposażoną bibliotekę szkolną z Internetowym Centrum Informacji Multimedialnej , ładne izby lekcyjne, szatnię, aulę oraz kuchnię z jadalnią. Młodzież uczestniczyła w wycieczkach krajoznawczych organizowanych przez szkołę oraz wyjazdowych warsztatach ekologicznych i „Zielonych Szkołach”
Obecnie dyrektorem szkoły jest Lidia Soszyńska. Funkcję objęła 1 września 2021 roku. Dzięki jej staraniom szkoła została wyremontowana. Wymienione zostały okna w starej części budynku, zdemontowano panele ścienne w salach lekcyjnych, w auli zamontowano klimatyzację, przy szkole powstał parking. Co więcej pozyskano środki na dodatkowe wyposażenie i zagraniczne szkolenia dla nauczycieli w ramach programu Erasmus+. Od kilku lat prowadzona jest selektywna zbiórka surowców wtórnych. Realizowane są warsztaty ekologiczne i projekty ekologiczne. Szkoła angażuje się też w projekty E-Twinning.
